Ωστόσο όταν έρχεται η νέα χρονιά και τα «θα» καλούνται να πάρουν σάρκα και οστά, παρατηρείται μια έντονη τάση για αναβλητικότητα, η οποία αποδίδεται κυρίως σε εξωτερικές συνθήκες – εμπόδια… «Δεν κατάφερα να ξεκινήσω έναν υγιεινό τρόπο ζωής… ή να ξεκαθαρίσω την κατάσταση… γιατί ήμουν πιεσμένος με τη δουλειά ή επηρεάστηκα από τον/τη φίλη μου ή δεν είχα χρόνο ή για διάφορους άλλους λόγους που σε απομακρύνουν από το να αναλάβεις την ευθύνη σου και να δεις καθαρά το κρυμμένο μήνυμα των αναβολών. Τα «θα» και οι στόχοι για την νέα χρονιά με την έναρξη της, γίνονται μια συνέχεια αναβολών και παρατάσεων που περιμένουν την ιδανική στιγμή και τη ρύθμιση όλων των εξωτερικών συνθηκών, γεγονός όχι πάντα εφικτό και σίγουρα όχι υπό τον έλεγχο μας.

Ωστόσο, γιατί ενώ οι ίδιοι αποφασίζουμε να θέσουμε κάποιους στόχους στη συνέχεια τους αναβάλλουμε;

Μια απάντηση σύμφωνα με τον Vanden Heuvel, υπεύθυνη για την αναβλητικότητα μπορεί να είναι η Αρχή της Ευχαρίστησης. Οι στόχοι δηλαδή που θέτει κάποιος, όσο και αν επιθυμεί να τους πετύχει, δεν αποτελεί μια απλή και εύκολη διαδικασία. Η επίτευξη των στόχων πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, προσπάθεια, ενέργεια, υπομονή – επιμονή και πολλές φορές κούραση, γεγονός που αναπόφευκτα προκαλεί άγχος, πίεση, αναστάτωση στο άτομο. Έτσι στην προσπάθεια του να αποφύγει όλα αυτά τα δύσκολα συναισθήματα και να εξασφαλίσει την ηρεμία και την ευχαρίστηση του καθυστερεί και αναβάλλει τους στόχους του.

Ένας ακόμα λόγος που οδηγεί στην αναβλητικότητα είναι ο φόβος και το άγχος αποτυχίας. Πολλές φορές ενώ το άτομο έχει θέσει τους στόχους του, δεν προχωρά στην υλοποίηση τους επειδή απλώς φοβάται μήπως δεν καταφέρει να τους φέρει εις πέρας. Έτσι προκειμένου να αποφύγει μια ενδεχόμενη αποτυχία που νοηματοδοτείται πολύ συχνά από το ίδιο ως ανικανότητα, αναποτελεσματικότητα, αδυναμία και συμπεριλαμβάνει συναισθήματα ματαίωσης και απογοήτευσης, προτιμά να αναβάλλει την υλοποίηση των στόχων του.

«Η προκατάληψη του παρόντος», ένας ψυχολογικός όρος, θεωρείται επίσης υπεύθυνος για την αναβλητικότητα. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με αυτόν τον όρο το άτομο δίνει μεγαλύτερη σημασία στην αξία ενός πράγματος του παρόντος παρά του μέλλοντος. Δηλαδή το άτομο φαίνεται πως τείνει να προτιμά το βραχυπρόθεσμο όφελος μιας ενέργειας του στο παρόν από ότι το μακροπρόθεσμο όφελος στο μέλλον. Για παράδειγμα προτιμά να περάσει καλά στο εδώ και τώρα ξοδεύοντας όλα του τα χρήματα ή αξιοποιώντας το χρόνο του σε συνεχείς εξόδους παρά να κάνει αποταμίευση ή γυμναστική (ενέργειες που τα οφέλη τους δεν είναι άμεσα, αλλά απαιτούν χρόνο και προσπάθεια). Προτιμά δηλαδή το άμεσο αλλά εφήμερο «όφελος- καλό», για αυτό και αναβάλλει ενέργειες που δεν του αποδίδουν βραχυπρόθεσμους καρπούς.

Τέλος ένας ακόμα λόγος και πολύ βασικός, υπεύθυνος για την αναβλητικότητα, είναι πως οι στόχοι που θέτει κάποιος δεν είναι σαφείς και συγκεκριμένοι. Το άτομο δηλαδή θέτει έναν στόχο πολύ γενικό και αόριστο. Για παράδειγμα «θέλει να χάσει κιλά» ή «θέλει να αποταμιεύσει χρήματα». Όμως πόσα κιλά θέλει να χάσει ή πόσα χρήματα θέλει να μαζέψει για να είναι ικανοποιημένος και να νιώσει πως ο στόχος του επιτεύχθει. Οι πληροφορίες αυτές, που κάνουν τους στόχους σαφείς και συγκεκριμένους λείπουν, γεγονός που όλη αυτή η ασάφεια μπερδεύει και χαώνει το άτομο, με αποτέλεσμα να αναβάλλει στο τέλος τους αρχικούς του στόχους αφού δεν ξέρει προς ποια ακριβώς κατεύθυνση να κινηθεί.

Έτσι, ένας διαφορετικός ΣΤΟΧΟΣ για φέτος, μπορεί να είναι η διαχείριση της αναβλητικότητας και η υλοποίηση των στόχων.

Για να επιτευχθεί όμως αυτό χρειάζεται ο καθένας να κάνει έναν ανοιχτό διάλογο με τον εαυτό του…

Χρειάζεται να αναρωτηθεί κάθε πότε είναι αναβλητικός, είναι σε όλες τις συνθήκες ή σε συγκεκριμένες, παρατηρεί μήπως κάποιο μοτίβο; Γιατί πιστεύει πως οδηγείται σε αναβολές και πως νιώθει με αυτό; Πως επηρεάζει η αναβλητικότητα του την καθημερινότητα του καθώς και τη σχέση του με τους άλλους; Πιθανόν οι απαντήσεις αυτές φωτίσουν λιγάκι την μέχρι τώρα εικόνα για την αναβλητικότητα (με το να αναδείξουν και άλλα σημεία της -τι αυτή εξυπηρετεί, γιατί σίγουρα κάτι εξυπηρετεί και κάποιο όφελος προσφέρει-, -αλλά και τι κόστος έχει-) και προσφέρουν και άλλες εναλλακτικές ιστορίες.

Επίσης είναι καθοριστικό το να αναρωτηθεί το άτομο αν οι στόχοι που θέτει έχουν κάποια χαρακτηριστικά. Οι στόχοι για να μπορέσουν να επιτευχθούν με επιτυχία χρειάζεται να είναι συγκεκριμένοι, ξεκάθαροι- σαφείς, ρεαλιστικοί-εφικτοί, βραχυπρόθεσμοι και τοποθετημένοι χρονικά. Αν οι στόχοι δεν έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, αποπροσανατολίζουν το άτομο, το απογοητεύουν και κατά συνέπεια το οδηγούν σε αναβολές.

Μια καλή πρακτική για επίτευξη των στόχων, αφού πληρούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι να ακολουθήσει τα ακόλουθα βήματα:

-Καταγραφή όλων των στόχων σε λίστα και έπειτα ταξινόμηση τους κατά σειρά δυσκολίας (από τον πιο εύκολο στο πιο δύσκολο).

-Επιλογή ενός στόχου από τη λίστα. Βοηθητικό θα ήταν να ξεκινήσει από το στόχο που του είναι πιο εύκολος. Έπειτα ξεκάθαρη, με απόλυτη σαφήνεια διατύπωση του στόχου.

-Σημείωση όλων των πιθανών τρόπων που θα βοηθούσαν στην υλοποίηση του στόχου.

-Αξιολόγηση όλων των πιθανών τρόπων (καταγραφή υπέρ &κατά). Επιλογή του πιο κατάλληλου, λιγότερο δύσκολου, επιθυμητού.

-Σχεδιασμός με απόλυτη ακρίβεια του τρόπου επίτευξης στόχου (λεπτομερής καταγραφή των βημάτων που θα ακολουθηθούν. Τα βήματα πρέπει να είναι μικρά, συγκεκριμένα, σταθερά και προσανατολισμένα στο στόχο).

-Εφαρμογή σχεδίου για επίτευξη στόχου.

– Αξιολόγηση αποτελέσματος. Ο στόχος επετεύχθη;

Αν ναι, επιβράβευση εαυτού και θέτουμε τον επόμενο στόχο. Αν όχι, εξέταση του τι πήγε στραβά, αλλαγή σχεδίου, συνέχιση προσπάθειας.

Η επαφή με την εσωτερική μας φωνή και η ακολούθηση μιας διαφορετικής διαδικασίας από την μαθημένη, θα μας φέρει λίγο πιο κοντά στο να προσπαθήσουμε να υλοποιήσουμε όλα όσα επιθυμούμε…..